رئالیسم انتقادی و مدل «دوری» در تاریخی‌گری ابن‌خلدون

هدف تحقیق حاضر، ارزیابی رئالیسم انتقادی در تاریخ‌گری ابن‌‌خلدون و معرفی مدل «دوری» وی در مورد تاریخ است.روش این پژوهش نیز در چارچوب مطالعه‌ای اسنادی است و نتایجی که از آن حاصل شد این است که دیدگاه ابن‌خلدون از یک‌سو دارای وجهی انتقادی و از سوی دیگر، رئالیستی است.وجه انتقادی آن بر انتقاد از اخبار رایج و مطابقت آن با واقعیات تاریخی برای نیل به تاریخ درست و معتبر تأکید دارد و وجه رئالیستی آن بر عبور از سطح ظاهر و ورود به سطوح زیرین تاریخ برای کشف«طبایع» تاریخ تمرکز دارد.طبایع تاریخ، همان قواعدی است که تغییر و تحولات اجتماعات بشری بر اساس آن انجام می‌گیرد.ابن‌خلدون با این رویکرد، مدلی دوری از تحولات تاریخی ارائه می‌دهد.«عصبیت»، نیروی پویای این مدل است.بادیه و شهر نیز شکل‌های این مدل هستند.نقد خبر تاریخی با تکیه بر ارزیابی کیفیِ مستندات تاریخی برای رسیدن به واقعیت و کشف طبایع تاریخ، وجه برجسته‌ی دیدگاه ابن‌خلدون است که در مقاله مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.بر اساس این رویکرد، ابن‌خلدون معتقد است، تاریخ را باید از اعوجاجات/جعلیات، پالایش کرد تا بتوان بر پایه‌ی آن، به ارائه‌ی تحلیلی درست از وقایع دست یافت.